WEDERKERIGHEID NEEMT STEEDS VERDER AF
Wanneer er sprake is van dementie zal er hoe verder het proces vordert, steeds minder sprake zijn van wederkerigheid en gelijkwaardigheid in relaties tot mensen met dementie. Zeker wanneer het een partner betreft is dit een heel moeilijk gegeven. De voorheen vanzelfsprekende dingen, bijvoorbeeld aan één woord genoeg hebben om elkaar te begrijpen, of empathisch zijn, meelevend en een luisterend oor bieden, zullen steeds meer verdwijnen.
Mensen met dementie zijn, door de beschadiging in de hersenen, steeds minder in staat tot wederkerigheid en gelijkwaardigheid. Steeds meer en steeds vaker wordt de communicatie en de relatie een eenzijdig iets. De naaste veranderd in een zorgafhankelijk persoon in plaats van de bijvoorbeeld altijd zorgzame wederhelft. Mensen met dementie krijgen steeds meer moeite met zich inleven in de ander, initiatief tonen, een steun en toeverlaat zijn, vragen hoe het met je gaat, moeite met emoties bij de ander herkennen en hierop reageren enz. En dat betekend grote veranderingen en een verschuiving in de relatie. De voorheen 'rolverdeling' binnen een relatie veranderd en dat brengt verdriet mee. Langzaam maar zeker zie je je naaste veranderen en dat doet pijn, steeds zul je een stukje meer 'verliezen' van wie de persoon voor je was.
Kon je voorheen alles vertellen tegen oma, en ging je regelmatig je hart bij haar luchten of deelde je alles met je partner? Was je vader altijd meelevend wanneer er iemand ziek was? Was het vanzelfsprekend dat je moeder onmiddellijk doorhad dat er wat mis was? Al deze dingen verdwijnen steeds een beetje meer, bij de een sneller dan de ander maar die wederkerigheid is nodig om een goede en gelijkwaardige relatie te hebben, of het nu gaat om je partner, ouders of grootouders.
Het kan zelfs egoïstisch en egocentrische overkomen, een onverschilligheid of ongepaste reactie wanneer er iets ernstigs aan de hand is. De belangstelling in anderen komt steeds minder voor en diepgaande gesprekken of de vraag hoe was het vandaag op je werk of school zullen steeds minder uit (zichzelf) gevraagd worden.
Bij Fronto Temporale Dementie valt deze schijnbare onverschilligheid en empathisch onvermogen vaak het eerst op en niet voor het eerst, wordt er dan gedacht aan een burn-out.
Dementie is een ingrijpend ziektebeeld dat veel vragen oproept en ingrijpende veranderingen en verlies betekend in de relatie tot mensen met dementie. Doordat die wederkerigheid verdwijnt verlies je bijvoorbeeld een goede gesprekspartner, een maatje voor het leven, een geweldige meelevende moeder en/of een belangstellende, betrokken vader. En dat vraagt veel aanpassingsvermogen van de naasten, de wetenschap dat het nooit meer zal zijn zoals het was is confronterend en verdrietig, het wordt ook wel levend verlies en rouw genoemd.
Deze blog is een laatste kenmerk van dementie die ik hier beschreven heb. Er zijn nog veel meer kenmerken te noemen maar dit zijn de meest voorkomende. Wat duidelijk blijkt uit deze kenmerken is dat dementie zoveel meer is dan vergeten.