Persoonlijkheid en gedragsveranderingen

PERSOONLIJKHEID EN GEDRAGSVERANDERINGEN

Bij sommige vormen van dementie vallen als eerste de veranderingen in gedrag en persoonlijkheid op. Dit is vooral het geval bij Frontotemporale Dementie, kortweg (FTD), maar het komt ook voor bij vasculaire dementie, het is daar maar net in welk gebied de “schade” zit en Lewy Body dementie. Bij FTD is het vaak ook een gebrek aan emotie/gevoel en een onvermogen tot het tonen van empathie. Dat komt voornamelijk door de “schade” in de frontaal kwabben en de temporale kwabben van de hersenen. Frontale kwabben zijn verantwoordelijk voor onder andere: plannen, initiatiefnemen, persoonlijkheid/karakter. Temporale kwabben zijn onder andere verantwoordelijk voor emotionele herinneringen en emotionele belevingen.

PERSOONLIJKHEID EN GEDRAGSVERANDERINGEN

 

Frontale kwabben zijn verantwoordelijk voor onder andere: plannen, initiatiefnemen, persoonlijkheid/karakter.

Temporale kwabben zijn onder andere verantwoordelijk voor emotionele herinneringen en emotionele belevingen.

Het is goed voor te stellen dat wanneer daar schade is, dit hele grote gevolgen heeft voor persoonlijkheid en gedragsveranderingen. Dat is heel moeilijk voor de omgeving daar hun naaste compleet veranderd in iemand die ze niet herkennen. Bij deze problemen is het vaak ook niet mogelijk om gevoelens van eerdere herinneringen op te roepen omdat er stoornissen zijn juist in emotionele herinneringen en emotionele belevingen.

Stemmingswisselingen komen ook vaak voor bij dementie, depressieve gevoelens, boosheid of juist veel huilen. In korte tijd kan de stemming omslaan. Ook komt het regelmatig voor dat de 'rem' er af is,  wat o.a. kan resulteren in ontremd praten, onbeheersbare woede en/of verdriet 'uitbarstingen', ongeremd, obsessief eten en/of verzameldrang. 

 

 

ACHTERDOCHT

Achterdocht bij mensen die dementie hebben wordt vaak veroorzaakt door een teveel aan frustratie. Door deze frustratie zijn sommigen geneigd om dingen die om hen heen gebeuren verkeerd te interpreteren. Ze denken bij de meest normale/neutrale dingen direct dat dit gebeurt om hen te benadelen.

Achterdocht komt het vaakst voor in de begin fase van de dementie. Mensen met dementie hebben genoeg dingen waardoor ze gefrustreerd kunnen raken. Ze worden vergeetachtig, raken daardoor spullen kwijt, of vergeten wat en met welke bedoeling er iets tegen hen gezegd word. Dementie leidt er vaak ook toe dat ze steeds minder zeggenschap krijgen over hun leven. Ze raken de grip kwijt en dat leidt vaak tot frustraties. Deze achterdocht en frustratie kan dan weer angst en boosheid, zelfs agressie veroorzaken.

 

Alles is tegen hen, dus ook een opname in een verpleeghuis wordt niet gezien als helpen, en zorgend, maar als wegstoppen, zie je wel je wilt me kwijt. Of ze raken dingen kwijt, vergeten waar ze gelegd worden, en dan heeft familie of verzorging het gedaan. Dit kan vervelende situaties tot gevolg hebben.

 

ANGST

“Angst is een gevoel van onbehagen met een voor betrokkene onbekende oorzaak”.

 Deze definitie geeft goed aan wat er met mensen die dementie hebben en angst aan de hand kan zijn.

Net als met achterdocht hebben ze genoeg redenen om angstig te zijn. Wie van nature al wat angstig is, zal ook wanneer hij dementie heeft sneller angstig zijn.

 De meeste voorkomende oorzaken van angst zijn:

- Verlies van grip/controle op het leven. Hoe verder de dementie vordert hoe moeilijker het wordt om de wereld om hen heen onder controle te houden.

- Benadering van anderen. Anderen benaderen mensen met dementie, met vragen en opdrachten die niet begrepen worden, maar ze hebben wel het gevoel dat er iets van hun verwacht wordt, maar ze weten niet wat.

- Onverwacht aanraken. De mensen met dementie worden door anderen aangeraakt, vooral tijdens de verzorging. De boodschap dat hij aan geraakt gaat worden wordt vaak niet begrepen of het gaat te snel.

- Vertrouwde omgeving kwijt

- Verlies van de eigen identiteit

Ook angst kan resulteren in boosheid en agressief gedrag.

 

WANEN EN HALLUCINATIES

Wanen en hallucinaties komen vooral bij Lewy Body dementie. Wanen zijn overtuigingen van bepaalde ideeën, die niet op waarheid berusten. Bij hallucinaties ziet, voelt, hoort of ruikt je naaste dingen die er niet zijn. Ze kan prachtige beelden of kleuren zien, maar ook heel angstige monsters.

Om deze wanen en hallucinatie te verminderen bestaat medicatie. Alleen hebben veel van deze medicatie bij mensen met Lewy Body dementie vaak een averechts effect.

Het heeft dus sowieso niet de voorkeur om te behandelen met medicatie. Al is het soms niet (meer) mogelijk om het zonder medicatie te doen. Het is dan wel eens het een tegen het ander afwegen. Daar komt bij dat medicatie ook weer bij iedereen anders werkt. Het is veelal "uitproberen" wat wel/niet werkt. Het is natuurlijk ook wel afhankelijk van de het soort hallucinaties, wanneer deze niet storend en/of angstig zijn zal er minder snel naar medicatie 'gegrepen' worden dan wanneer deze angst en grote onrust veroorzaken. 

Ook wanen en hallucinatie kunnen angst, agressie en boosheid veroorzaken wat begrijpelijk is, zij beleven deze hallucinaties en wanen levensecht, terwijl de omgeving er vaak niets van begrijpt. 

 

 

 

© Mariët de Landmeter