DEMENTIE & EEN LELIJKE, VALSE ZUSTER
“Ik ben blij dat jij er bent hoor. Jij doet zo lelijk en vals niet hé? Jij bent een lieve meid.”
Dat krijg ik te horen wanneer ze nog natrillend van de stress en spanning een bakje ‘troost’ van me krijgt aangeboden.
Ik voel me beschaamd en hypocriet wanneer ze deze lovende woorden tegen me spreekt, want ik ben wel degelijk ook een ‘kwelgeest’ voor haar geweest, al is ze dat dus alweer vergeten. Het voelt ongemakkelijk, zoveel lof ik heb ik niet verdiend, al heb ik gehandeld zo ik dacht dat op dat moment goed was.
Hartje winter ‘ontsnapte’ ze uit de woning en liep de straat op zonder jas achter haar rollator, waar ze binnenshuis redelijk mee overweg kon, maar buiten op de straatstenen beslist valgevaarlijk was. Met grote, ietwat wankele passen stevende ze regelrecht op de ‘grote’ weg af waar het altijd druk is met allerlei verkeer. Gevaar kan ze niet meer inschatten en wanneer ze opgemerkt word door mij en mijn collega’s, willen we maar één ding, haar veilig en warm in de woning terug.
Maar dat is ze niet van plan, tenminste ze gaat niet gewillig mee terug, geen denken aan. In haar hoofd is ze met veel andere dingen bezig dan onze ongerustheid en haar eigen veiligheid. Woedend is ze, wanneer we haar proberen ervan te overtuigen dat ze niet veilig is, geen jas aanheeft en toch echt mee terug naar de woning moet. Achteraf bedenk ik dat ik mezelf alleen maar daardoor heb laten leiden, mijn reacties afgestemd op maar één doel, het mijne! Namelijk terug naar de woning! Ik kan me niet herinneren aan haar gevraagd te hebben waar ze naar op weg was, wat haar behoefte was. Nee niets van dat alles.
Er wordt een rolstoel achter haar gezet waar ze met lichte dwang in gaat zitten, intussen gilt en roept ze moord en brand, “Help politie, help ze willen me vermoorden, help!” Het snijd me door mijn zorghart en heb intens medelijden met haar, maar voel me ook opgelucht dat ze weer ‘veilig en warm’ binnen is.
Eenmaal binnen ga ik bij haar zitten en bied haar een warm bakje koffie aan en probeer ik haar te kalmeren, dat is het moment waarop ze de lovende zinnen uitspreekt waarmee ik dit verhaal begonnen ben. Het is nu vast duidelijk waarom ik me daar zo beschaamd en ongemakkelijk onder voelde.
Groei in mijn eigen persoonlijkheid, meer kennis en ervaring in de dementiezorg, onder andere door mijn GVP opleiding, hebben er voor gezorgd dat ik nu de belangen, de behoeften van de bewoners centraal stel. Veel meer luister, kijk, en observeer, de mens achter het gedrag opzoek, en me door hen laat leiden, best eens risico’s durf nemen wanneer dit in het belang van de bewoner is.
Die dag, jaren geleden dacht ik echt juist te handelen, al was het met een hele nare bijsmaak. Aan de andere kant heeft het me ook veel geleerd, over mezelf, maar vooral ben ik er rijker door geworden. Door onder andere veel bewuster stil te staan bij de belevingswereld van mensen met dementie, kan ik veel intenser voor hen zorgen, veel bewuster contact maken en verbinden. En daar zijn we uiteindelijk beiden goed mee.
Durft u/jij ook eigen handelen te reflecteren en er van te leren?